OVALLEŞEMEDİK Mİ?

“İş yerinde duygularla mı hareket edilir? Ne demek kalbim ısınmadı? Bu şekilde iş mi yürür?”

İrem iş yerinde üretim şefiydi. 20 kişilik bir ekibin yöneticisiydi. Firma, ilk yardım eğitimi için liste istemişti. İrem de ustabaşının gitmesini istedi. Firmanın belirlenen eğitimlerinde ilk önce ustabaşının gitmesini istiyordu. Eğer insan yönetecekse bilen kişi olmalıydı. Fakat ustabaşı daha duygusal davranıyordu. 

“Bu eğitimi kalben istemedim, gitmek istemiyorum.” demişti. İrem nasıl bir tepki vereceğini şaşırdı… Müdürüne ilettiğinde “Bu gönüllülük esaslı bir iş, gitmek istemiyorsa gitmesin…” İrem anlayamıyordu… “Nasıl böyle bir tepki verilebilirdi ki? İş yerindeyiz… Ailecek pikniğe gitmekle ilgili bir seçim yapmıyoruz.” İnsanlar iş yerinde mantığını önceliklendirmeliydi, duygularını değil. İrem’in tepkileri daha sert olmaya başlamıştı.

İrem, işini çok iyi yapıyordu. Üretimde tüm girdiler, çıktılar onun kontrolündeydi. Sürekli sahada işlerin başındaydı. İşini çok iyi yapıyordu ama insan yönetiminde zorlanıyordu. İşini kusursuz yapmaya çalışıyor ve çalışanların da bu hassasiyette çalışmalarını istiyordu. Çalışanların yaptıkları hataları görüyordu ve başlarında bekliyordu. Bu durum çalışanları geriyordu. Çekindikleri için iyi davranıyorlardı fakat bir boşluk bulduklarında kaçıyorlardı. İrem çalışanlarının ve müdürünün tepkilerini anlayamıyordu çoğu zaman. İş yapılıyorsa işe maksimum konsantre olunmalıydı. Elinden gelenin en iyisini yapmak için çaba göstermeliydi herkes. İrem gittikçe zorlanıyor ama doğru bildiği konuda ısrarcı davranıyordu. Bu durum İrem’i gittikçe daha da tepkiselleştirmişti ve İrem bu durumdan rahatsızdı. Ama sorun neydi?

Arkadaşlarıyla olan ilişkilerinde de sorunlar yaşıyordu. Buluşma saati, buluştuklarında yapılacak olan aktiviteler her zaman planlı olmalıydı. O programın dışına çıkıldığında ortamı geriyordu, suratını asıyor ve plana sadık kalmayı savunuyordu. Spontane durumlar geliştiğinde hemen kabul edip uyum sağlayamıyordu. Arkadaşları “İrem biraz rahat olsana! İşimiz mi var? Bekleyen mi var? 1 saat eve geç gitsek ne olur ki?” “Ne mi olur? Birçok rutinim aksar tabi ki!” Bu insanlar nasıl bu kadar rahat olabiliyordu? Arkadaşları da bu konuda İrem’den farklıydılar… Ondan farklı olan insanları anlayamıyordu, ama bazen kendisine benzer olan kişileri de anlayamıyordu ki!

Babası aklına geldi sonrasında. Babası da İrem gibiydi. Plan ve program konusunda birbirlerine benziyorlardı. Babasının en sevdiği yanı buydu. Belirlenen saatte buluşmaya özen gösterir, programlarına sadık kalmaya çabalardı. Fakat bazen benzer olmak da sorun oluşturabiliyordu. Neredeyse her sohbetlerinde geçmiş ortaya seriliyordu. İrem çok severdi “Geçen sene bugün neredeydik? Geçen hafta nerede ne yapıyorduk?” konuşmalarını. Ama bu durum bazen babasıyla sorun oluşturabiliyordu. Çünkü babasıyla İrem’in geçmiş hafızası çok kuvvetliydi. Yaşadıkları olumlu, olumsuz çoğu şeyi hatırlıyorlardı:

Babası “8 sene önce bugün sen bana bir mesaj atmıştın, hatırlıyor musun İrem? O mesajı ömrüm boyunca unutmayacağım. Sen babana asilik yaptın!” diyordu.  

İrem de “Baba, sen de beni öncesinde ne çok kırdığını hatırlamıyor musun? Ben çok net hatırlıyorum!” diyerek karşılık veriyordu.

Geçmişin olumsuzluklarını sürekli konuşmak sohbetlerini hararetlendiriyor, tartışmaya yol açıyordu.

Eski sevgilisini düşündü sonra… Onu unutamaması da aslında geçmiş hafızasının kuvvetli olmasının sonucuydu. Onunla geçirdikleri iyi kötü günler güncel olarak hafızasındaydı. Bir restorana gittiklerinde “Biz buraya Emre’yle de gelmiştik…” “3 sene önce onunla burada kamp yapmıştık.” “Bu kahveyi ilk kez Emre’yle keşfetmiştik…” Sanki zaman bu konuda durmuştu. Hareket yoksa durağanlıkta insan kesinlikle kaybeder. İrem için de bu geçerliydi… Zaman ilerliyor ama o hala 3 sene öncesinde kalmıştı ve kaybediyordu. Çünkü hareketi durdurmuştu bu konuda. Zaman odağı geçmişte takılı kaldığı için güncele odaklanamıyordu. Konsantrasyonun çoğu geçmişte takılı kalmıştı İrem’in. Ayrılıklarını hala kabullenememişti. Geçmişte zihin bir noktaya takılı kaldığında nasıl gelecekle ilgili irdeleme yapabilirdi ki? Arkadaşlarının “İrem artık bırak şu çocuğu düşünmeyi… Ayrıldınız kabullen artık. Aklında hala o varken nasıl başka biriyle görüşeceksin?” sözleri daha anlamlı olmaya başlamıştı.

İş yerindeydi ve elindeki taşı çevirip duruyordu düşünceler gelip geçerken… “Nasıl da sivri bir taş.” dedi… Taşın sivrilikleri olduğu gibi insanların da sivrilikleri var. Nasıl ki deniz kenarındaki taşlar ovalleşiyor zamanla, insanlar da öyle. Ovalleşmesi için mutlaka bir hareketin olması gerekir. Ovalleştikçe sivrilikleri gider daha uyumlu bir hale gelir…

İrem’in de çıkıntılarının ovalleşmesi için hayat ona hareketlilik veriyordu. Ustabaşıyla, müdürüyle, arkadaşıyla, babasıyla… Aslında hayat ona sivriliklerini gösteriyordu. İnsanlarla olan farklılıklarımızla ve benzerliklerimizle hayat bizlere işaret verir. Planlı programlı olmak insana faydalıyken fazlası zarar veriyordu. Geçmişte yaşadıklarımızdan ders almak insanı dününe göre daha iyi yaparken geçmişe takılı kalmak hayatı zorlaştırıyordu. Farklılıklarımızla ve benzerliklerimizle hayatımızdaki sivrilikleri fark ederek yumuşatmak için ne kadar çaba sarf ediyoruz? Kumsaldaki sivri taşın ovalleşmesi gibi hayatta ne kadar kendimizi yumuşatıyoruz?

“İş yerinde planlı programlı olmak faydalıyken arkadaşlarımla kahve içerken doğaçlama olabilirim aslında… Babamın da benim de geçmiş hafızamız kuvvetli. Geçmişteki olumsuz konuları açmak ilişkimizi yıpratıyorsa neden açalım ki o konuşmaları? Çalışanlara sert tepkiler vererek onları gererek daha hatasız bir iş yapmalarını beklemek mantıksız değil miydi?” İrem, kendi sivriliklerini fark ederek onları ovalleştirmeye karar verdi.

Sivriliklerimizi ovalleştirebilmek için hayat bize sürtünmeler yaşatır. Ovalleşemedik mi? Seni yumuşatan bir sen var mı içinde?

***

Deneyimsel Tasarım Öğretisi, geçmiş deneyimlerden yola çıkarak, geleceğimizi tasarlamaya yönelik stratejiler üreten bir bilgi topluluğudur. 

İnsanın daha mutlu, daha başarılı, daha iyi ilişkilerinin olması için yöntemler sunar.

"Kim Kimdir", "İlişkilerde Ustalık" ve "Başarı Psikolojisi" Programları ile bu amaca katkı sağlar.

Deneyimsel Tasarım Öğretisinde anlatılan tüm bilgiler, gerçek bilgiler olup, tüm zamanlar, tüm konular ve tüm insanlar için geçerlidir.

***