Yaa Sabır!

YAA SABIR!

Neriman, bir telaş evi süpürürken, bir taraftan da içindeki huzursuzluğun sebebini anlamaya çalışıyordu. Son zamanlarda, iyiden iyiye tanıdık hale gelen bu huzursuzluk hissi artık kendisini de çevresindekileri de yormaya başlamıştı.

Sanki suyun altında nefesi yetmezmiş gibi, hayata karşı da sabrı yetmez olmuştu. 

Çocuğunun evdeki yaramazlıkları… Munzur gülücüklerle sürekli etrafta koşturması… Üstünü başını her yemekte kirletmesi… Eskiden yüzünü güldürenlere artık “Haydi kızım yeter!” diye çıkışır olmuştu… 

Akşamları eşi geldiğinde, tatlı bir “Hoş geldin” demeyi gün boyu hayal ederken, şimdilerde iç sesi “Çayını içsin de işime bakayım”a dönmüştü… Bir bakışı, bir sorusu, bir eleştirisi diken gibi batar olmuştu. Duştan sonra banyoyu ıslak bırakması, kirliye bir türlü atılmayan çorap tekleri ve tabi ki dolaptaki sürahiden kafaya dikilen su… Zihni sanki her olumsuzluğu cımbızla çekiyor, her birine ayrı ayrı sinirleniyor, ters bir laf etmemek için bin bir çabayla günü kapatmaya çalışıyordu. 

Bu kadarla kalsa yine iyiydi. Zaten “Bana ne oldu böyle?” diye içten içe dertlenmesinin sebebi de sadece kızına, eşine değil, neredeyse ilişki kurduğu herkese karşı sabrının azalmış olmasıydı… 

Çöpleri saatinde çıkarmayan komşusuna… 

Verdiği işi, söylediği saatten birkaç dakika geç bitiren elemanına… 

Yolda giderken sarı ışıkta geçen o arabaya… 

0850’li numaradan ısrarla arayan müşteri hizmetleri çalışanına… 

Annesine… arkadaşına… yöneticisine… 

Herkese söyleyecek iki çift lafı varmış gibi, içinde biriktirdiği kırıcı cümlelerle, susabilmek için sürekli yutkunur olmuştu Neriman. Sanki tüm dünya birlik olmuş, ona ters davranıyordu. 

Deneyimsel Tasarım Öğretisi der ki; “Bu hayatta kimse kimseye karşı değildir, herkes kendinden yanadır.”

Öyle dönemler olur ki, sanki herkes bize gıcıklık olsun diye öyle davranıyormuş gibi gelir. En yakınımız, canımız eşimiz, evladımız, anne babamız… Sanki bizleri ne sinir edecekse, özellikle o davranışı yapıyormuş gibi hissederiz… 

Aslında her insan, o anda kendi çıkarına en uygun olan davranışı seçer. Çoğu zaman bir art niyet olmadan, karşısındaki kişiye olan etkisini hesap edemeden… Kimi zaman doğru tepkiler verir, kimi zaman ilişkilere zarar veren tepkiler verir. 

Peki bu süreci yönetmenin sırrı ne olabilir? 

Çevremizdeki insanların tepkilerini, davranışlarını, seçimlerini düzeltmeye, değiştirmeye çalışmak yerine… Kendi sabrımızı, gücümüzü, etkimizi arttırmaya çalışmak daha gerçek bir yöntem olabilir mi?   

İnsanın hayatında gerçek çözümlere ulaşmasının tek yolu, gerçek problemleri deşifre etmesidir. Gerçek problem ve gerçek çözümler ise dış dünyada değil, yalnızca insanın iç dünyasında, kendi davranışlarında ve tepkilerindedir…

O zaman bir düşünmeli insan…

Daha düne kadar; bir annenin bebeği yeni doğmuşken, sabahlara kadar uyanık kalması onu rahatsız etmezken, bugün yüksek sesle “Anneeee” diye bağırması tepkiselleşmesine sebebiyet veriyorsa; bunun sebebi çocukta mıdır, yoksa annede mi?

Evliliğin başlarında, eşinin dağınıklığı bir kadını rahatsız etmezken, bugün lavabonun yanında sudan geçirilmeden bırakılan o tabağa sinirleniyor olmak; eşle mi ilgilidir, yoksa kadının hissettikleriyle mi? 

İş hayatında huzuru bulmak, tüm elemanların ve yöneticilerin düzgün tepki vermelerini bekleyerek elde edilebilir mi? Yoksa asıl mesele, bizim beklentimizi yönetmekle ilgili olabilir mi?

“Bu hayatta yaşanan her olay, dış dünyadan gelen her tepki nötrdür, nasıl etkileneceğini insan kendi verdiği tepkilerle belirler” der Deneyimsel Tasarım Öğretisi. 

O zaman insanın gerçek problemi; sabrının azalmış olması, baskıya dayanıklılığının düşmüş olması, etkilemek isterken etkilenen hale gelmiş olması olabilir mi? 

Bir insan nasıl ki yaşamak için havaya, suya, beslenmeye ihtiyaç duyuyorsa, kurduğumuz ilişkilerde doğru tepkiler verebilmemiz için de sabra ihtiyaç duyarız.

Sessiz kalabilmeye,

Düşünmeye,

İrdelemeye,

Karşısındaki problemi doğru algılamaya,

Hemen suçlamak yerine kişiyi doğru kalibre etmeye,

Kendi davranışlarına göz gezdirmeye,

Doğrusunu, yanlışını ayrıştırabilmeye,

Hangi sebep hangi sonucu doğurur; ilişkilendirebilmeye ihtiyaç duyarız…

Ve bu anlarda, nasıl ki nefes almak olmazsa olmaz, sabır da olmazsa olmazıdır insanın…

Peki, insanın sabrını azaltan bazı etkenler neler olabilir? 

•  Tüketimlerin artması

•  Bedel eksikliği

•  Şikâyet etmek

•  Hedefsizlik

•  Kendini başkalarıyla kıyaslamak

•  Dış dünyanın değişmesini beklemek

•  Bulunduğu öyküyü kabul etmemek

•  Neyi neden yaptığını bilmemek…

Her insanın kendi hayatında sabrının azaldığı dönemler olur… İçe dönüp irdelemek, nerede eksiğimiz, fazlamız var muhasebesini yapmak gerekir.

Ve sonra da dönüşüm sürecine girebilmek…

Hangi davranışlarımı toparlamak acaba sabrımın, gücümün, etkimin artmasına vesile olabilir?

•  Hangi tüketimlerimi azaltabilirim?

•  Nasıl bir üretim ekleyebilirim?

•  Hedefim var mı? Bu hedefler beni bir amaca taşıyor mu?

•  Toplamda fayda verecek, güçlendirecek hangi hedefleri belirleyebilirim?

•  Şikâyet ettiğim anların farkında mıyım? Belki not alarak, belki akılda tutarak, ama mutlaka somutlaştırarak, deşifre etmek ve azaltmam mümkün mü?

•  Dış dünyadan beklediklerim neler? Eşim nasıl davransın istiyorum? Çocuğum hangi sözümü dinlemediğinde öfkeleniyorum? Acaba almayı beklediğim bedeller ödediklerimden fazla olabilir mi?

•  Yakın çevremde ve uzak çevremde; iletişim insanı mıyım, ilişki insanı mıyım? İhtiyacımın giderilmesini hak edecek ölçüde ihtiyaç gideriyor muyum?

• Nefsimin zıddına hayır diyebiliyor muyum? Hiç istemediğim halde doğru bir şey için evet diyebiliyor muyum? Beni yüceltecek sakınmalarım ve ataklarım var mı? Yoksa neler olabilir?

• Hareketim, beslenmem, izlediklerim, dinlediklerim… Algıladıklarım ve aktardıklarım beni güçlendirecek yönde mi?

Her insan değişmek ister. Ancak dönüşebilmek, az insanın yapabildiği, emek isteyen bir süreçtir. Sadece istemek yetmez, karar vermeyi gerektirir.

İnsan o kararı verip, zihnindeki sorulara cevap vere vere ilerlediğinde, davranışlarını bir bir toparladığında sabrı öyle bir artar ki; bir çırpıda bulanan sığ bir sudan, kolay kolay etkilenmeyen derin sulara dönüşür… Cılız bir fidandan, köklü sağlam bir çınara dönüşür… 

Hayatın içerisinde sürekli “Yaaa sabır!” çekenlerden olmak… 

Ya da baskılı bir durum karşısında gülümseyen, sakin kalabilen, irdeleyen, tepkileriyle ilişkilerine yön verenlerden olmak… 

Hangisi olmak istediğimiz netse, o zaman kemerlerimizi bağlayıp sabrımızı arttırma yolcuğuna çıkabiliriz demektir…

*** 

Deneyimsel Tasarım Öğretisi, geçmiş deneyimlerden yola çıkarak, geleceğimizi tasarlamaya yönelik stratejiler üreten bir bilgi topluluğudur. 

İnsanın daha mutlu, daha başarılı, daha iyi ilişkilerinin olması için yöntemler sunar.

"Kim Kimdir", "İlişkilerde Ustalık" ve "Başarı Psikolojisi" Programları ile bu amaca katkı sağlar.

Deneyimsel Tasarım Öğretisinde anlatılan tüm bilgiler, gerçek bilgiler olup, tüm zamanlar, tüm konular ve tüm insanlar için geçerlidir.

***