Sonuçlar Nasıl Değişir?

Aslı bir yandan boğazının verdiği acıdan bir yandan da annesinin sürekli haklı çıkmasından dolayı yüzünü ekşitti. Yine çilekli dondurmayı görünce dayanamamış ve koca bir kâseyi bir çırpıda bitirmişti. Keyfi kaçtığı zamanlarda hep bunu yapıyordu. Bugün de okulda en yakın arkadaşı Banu’yla tartışmış, küs ayrılmışlardı. Alt tarafı bir derse girmeyip biraz sahilde oturmak istemişti, ne vardı ki bunda? Ama Banu üniversite sınavına hazırlanırken bu kadar rahat olduğu için Aslı’ya kızmış ve okulda kalmayı tercih etmişti. Aslı da o sinirle okuldan çıkıp soluğu önüne çıkan ilk pastanede alıp çilekli dondurmaya sarılmıştı. Yerken her şey çok keyifliydi. Ama pastanenin kapısından çıktığı anda, Ocak ayının buz gibi havası yüzüne vurmuş ve o anda boğazında karıncalanmalar başlamıştı. Canı her istediğinde yediği çilekli dondurma kilo almasına da sebep olmuştu. 
Karşılaştığı sonuçlar ortadaydı ve bu sonuçlar onu mutlu etmiyordu. Peki, sebep neydi? Aslı işin başına dönüp bakmayı hiç düşünmemişti. 

- Bu kadar soğuk havada dondurma yemeseydi, şu an boğazları şişer miydi?
- Ders çalışmak yerine gezmek istemeseydi, arkadaşıyla arası bozulur muydu?
- Gezmek yerine derslerine düzenli çalışsaydı, deneme sınavları düşük olur muydu?
- Morali her bozulduğunda kendine kaçış noktaları aramasaydı, kilo alır mıydı? 

İnsan bu hayatta ortaya bazı sebepler koyar ve bu sebepler de onu bazı sonuçlara götürür. Sonuçlar istediğimiz gibi olmadığında kendimiz haricinde her yere bakıp mutsuzluğumuza mutsuzluk ekleyebiliriz. Kardeşimin yüzünden, annemin yüzünden, arkadaşımın yüzünden, öğretmenimin yüzünden, eşimin yüzünden, kayınvalidemin yüzünden, hayat yüzünden… Hatta bunu kendi başımıza yapmaz, mutlaka paylaşacak da birilerini buluruz. Bir kar tanesi iken bir çığa dönüştürebiliriz sıkıntımızı. O anda rahatlamış gibi görünsek de baktığımız yerler, olaylar, kişiler o durumun değişmesini sağlamaz. Sonuç olduktan sonra üzerine konuşmanın, hayıflanmanın insana yararı olur mu? 

Peki, biz nereye bakmalıyız? O sonucun oluşmasına sebep olan her şeye… Kendimize, kararlarımıza, davranışlarımıza, tepkilerimize… Yani aynaya…

Diyelim ki pasta yapmak istiyoruz; pasta hamuru elde etmek için ekmek hamuru kullansak iyi bir pasta olur mu? 

Ya da domates yetiştirmek isterken; kayısı çekirdeği ekip domates vermesini,

Evde portakal sıkarken onun limonata olmasını bekler miyiz?

Hayatın gözümüzle gördüğümüz kuralları vardır. Güneşin doğudan doğup batıdan batması, suyun 100 derecede kaynaması, ilkbahar gelince çiçeklerin açması, sonbahar gelince yaprakların dökülmesi gibi. Biz bunlara gözümüzle şahitlik ettiğimiz için, farklı bir beklenti içine girmeyiz ve şaşırmayız. “Aaa neden güneş doğudan doğdu bugün?” diye bir soru kimsenin aklına gelmez. Ama gözümüzle görmediklerimize ikna olmamız kolay olmayabilir.

Biz görmesek de hayatın gözle görülmeyen yasaları da vardır ve biz bu yasalar karşısında şaşkınlık yaşarız. 

- Çok yediğini bile bile tartıda gördüğü rakama,

- Çocuğunun ders çalışmadığını gördüğü halde, sınavından aldığı düşük nota,

- Sürekli tartıştıkları halde evliliğini bitirmek isteyen eşine,

- Satışlar iyi gitmediği halde ay sonu edilen zarar tablosuna şaşırır insan…

Aslında sebepler insanı o sonuçlara götürür, ama insan ancak sonuçla karşılaşınca durumu fark eder.

Sonuçlar gerçekleştikten sonra yapılacak pek bir şey kalmaz. Çünkü olan olmuştur artık. O sonuç olmadan önce ne yapmak gerektiğine bakarsak, yani sebepleri değiştirirsek, istemediğimiz sonuçlarla da karşılaşma ihtimalimiz düşer. 

Benim istediğim sonuç ne, bunun için yapmam gerekenler ne? 

Tıpkı restoranda çok şık bir şekilde hazırlanmış bir tabağın arka planda hangi aşamalardan geçtiğini bilmek gibi biz de başa dönüp kendimize sormalıyız. Elde ettiğim bu sonucu bana getiren arka plandaki sebepler ne? Ben ne ortaya koydum ve bu sonucu elde ettim? 

Sonucumuz iyi de olsa kötü de olsa bu soruları sormak kendimizi değerlendirmemizi sağlar. 

Aslı hasta yatağında boğazı ağrırken; annesinin, arkadaşı Banu’nun aslında onun kötü sonuçlarla karşılaşmaması için yardımcı olmaya çalıştıklarını fark etti. Üzgün olmasına rağmen gülümsedi. Bir kâse dondurmayla ne çok şey öğrenmişti…

***

Deneyimsel Tasarım Öğretisi, geçmiş deneyimlerden yola çıkarak, geleceğimizi tasarlamaya yönelik stratejiler üreten bir bilgi topluluğudur. 

İnsanın daha mutlu, daha başarılı, daha iyi ilişkilerinin olması için yöntemler sunar.

"Kim Kimdir", "İlişkilerde Ustalık" ve "Başarı Psikolojisi" Programları ile bu amaca katkı sağlar.

Deneyimsel Tasarım Öğretisinde anlatılan tüm bilgiler, gerçek bilgiler olup, tüm zamanlar, tüm konular ve tüm insanlar için geçerlidir.

***