PROBLEM Mİ? ÇÖZÜM MÜ?

Masmavi gökyüzünün altında, deniz kenarında, sıcacık kumlara uzanmış hayal kurarken, soğuk limonatasını yudumluyordu…

“Bütün yıl nefes almadan çalışınca, böyle bir tatili sonuna kadar hak eder insan” diye geçirdi içinden…

Tam o anda otelden siren sesleri yükselmeye başladı. Herkes panikle bir yerlere koşuşturuyordu. Kimi, çocukları denizden almanın telaşında… Kimi, terliğinin diğer tekini bulmaya çalışıyor… Kimi, çıplak ayak, otele doğru koşuyordu. Otel personeli de panikle, ne yapacaklarını bilmeden, bir oraya bir buraya yetişmeye çalışıyorlardı. Otelin 4. katındaki yangın, bir anda büyük bir kaos oluşturmuştu. 

“Arabamın anahtarı, ehliyetim, kimliğim, param, kartlarım hepsi odada” diye endişelendi Ahmet.

Peki, Ahmet şimdi ne yapsın?

• Herkes panik içinde bir yerlere koşarken, otelin kapısına yığılan insanlara katılıp kaosu mu arttırsın?
• Sakin bir şekilde, ailesini alıp, yangından etkilenmeyeceği bir alanda itfaiyenin gelmesini mi beklesin?

Problemin içindeyken problemi mi büyütsün; yoksa problemin çözümü için beklemeyi mi tercih etsin?

İnsan hayatında sürekli seçim yapar… Mesele, problemi büyütmek mi, çözüm bulmak mı?

Bu, tıpkı bir evin dağılmasında, bir annenin verdiği tepkiye benzer. Bir gün boyunca evi toparlamış, temizlemiş, evini güzelleştirmek için yorulmuş… Ancak çocuklar okuldan geldiğinde; biri çantasını yere atmış, diğeri elini yıkamadan, üzerini değiştirmeden mutfağa dalmış… 

Peki, bu kadın şimdi ne yapsın? 

Çocukların bu kadar düşüncesizce davranışına kızıp, bağırıp, şikayet mi etsin? Yoksa yaşadığı  sorun hakkında biraz düşünsün mü?

• Neden ben bu kadar emek verdiğim halde, çocukların umurunda değil? 
• Neden sürekli aynı problemi yaşıyorum? 
• Eksik veya yanlış davrandığım bir yer olabilir mi? 
• Peki bu mesele nasıl çözülür?

Bu hayatta her canlı çözüm odaklı davranıyor. 

Bir elmanın içine kurt girdiğinde; elma pes etmiyor, kendini dalından düşürmüyor…

Bir güvercin, rüzgardan yuvası dağıldığında, gagasıyla yumurtalarını iterek başka yere taşıyabiliyor. 

“Nasıl rüzgar o kadar emek verdiğim yuvamı yıkar?” diye kendini çözüme kapatmıyor.

Annesi ölen bir tilki, yuvasının yanına annesiyle birlikte gömdükleri eti almak için toprağı kazmaya uğraşıyor.

“Annem nasıl ölür, neden ben?” diye ağlamıyor.

Hiçbir canlı probleme saplanıp kalmazken, insan probleme saplanmayı ve günlerce, aylarca o problemi konuşmayı tercih edebiliyor.

Oysa insanı toparlayan şey; o sorunun ona neden sorulduğunu anlamak ve çözmeye çalışmak…

• Eşimle yıllardır yaşadığımız problemi nasıl çözebiliriz?
• Çocuğum neden derslerine çalışmıyor olabilir? Nasıl çalışan bir çocuk haline gelebilir?
• En yakınım dediğim kişiden, beni kıran o cümleyi neden duymuş olabilirim? 
• Taviz mi veriyorum fark etmeden? İlişkimizi nasıl toparlayabiliriz?

Problem çözebilmenin yolu, zor da olsa, yaşanılan şeyi kabul etmekten geçiyor.

Deneyimsel Tasarım Öğretisi der ki; kabul etmediği bir konuda, insana çözüm hakkı verilmez.

• Eşim bana bunu nasıl söyler? Ben bunu hak etmedim...
• En yakınım dediğim çocuğum, nasıl böylesine nankör olabilir?
• 15 yaşında, gencecik kardeşim nasıl kanser olur?
• Kayın pederim beni işten nasıl çıkarır?

İnsanın kabul etmediği her olay, çözümden uzaklaştığını gösterir. Çözüm için ilk aşama kabul etmekten geçer…

• Kabul et, eşin sana o kelimeleri söyledi…
• Kabul et, oğlun üniversiteyi kazanamadı…
• Kabul et, kayın pederin seni işten çıkardı…
• Kabul et, şuan o kadar toplamak, temizlemekle uğraştığın ev dağıldı…
• Kabul et, eşin yalan söyledi…

Çünkü her kabul, sonrasında çözüme yaklaştırır… Çözüm için insanın aklında doğru sorular oluşmaya başlar…

• Peki, şimdi nasıl ilerlemeliyim?
• Peki, bunu neden yaşamış olabilirim? 
• Nerede yanlış, eksik ya da aşırıya giden davranışlarım olabilir?
• Peki, nasıl çözebilirim?
• Eşimle ilişkimi daha iyi hale nasıl getirebilirim?
• Oğlum, üniversite sınavına nasıl çalışırsa daha iyi puan alabilir?
• Şimdi iş arama zamanı, nereden başlamalıyım?

Böylece insan, problemle yaşamak yerine çözüme ulaşabilir…

İşte insanın kuyudan çıkışı… Öyle bir hayat ki; insanın çok mutlu olduğu anlar da var… Çok dipte yaşadığını düşündüğü anlar da… Peki, bu hayatı, olumsuzluklarla karşılaşınca dipte mi yaşamalı yoksa kuyudan çıkmanın yollarına mı bakmalı?

O zaman ilk iş… 

Yaşanılan olumsuzlukları kabul edip “Nasıl çözülebilir?” diye düşünmek…

Görülür ki; her karanlığın ardında bir aydınlık var…

Her sabah güneş doğuyorsa, insan için de her gün yeniden doğabilir…

Çünkü mesele düşmekle ilgilenmek değil, yeniden kalkabilmektir…

***

Deneyimsel Tasarım Öğretisi, geçmiş deneyimlerden yola çıkarak, geleceğimizi tasarlamaya yönelik stratejiler üreten bir bilgi topluluğudur. 

İnsanın daha mutlu, daha başarılı, daha iyi ilişkilerinin olması için yöntemler sunar.

"Kim Kimdir", "İlişkilerde Ustalık" ve "Başarı Psikolojisi" Programları ile bu amaca katkı sağlar.

Deneyimsel Tasarım Öğretisinde anlatılan tüm bilgiler, gerçek bilgiler olup, tüm zamanlar, tüm konular ve tüm insanlar için geçerlidir.

***