Ya Olmasaydı?

YA OLMASAYDI?

Sanki, suya daldığında, kulaklara basınç yapan bir uğultuydu duyduğu… Sonra bir sessizlik… Gözlerini açtı, hala geceydi. Kafasını çevirmeye çalıştı, yapamadı. Vücudu kaskatı kesilmişti. Ancak yatağı zangır zangır titriyordu. Deprem olduğunu anladı. Yerinden kalkmaya çalıştı, yine kıpırdayamadı. 

Yan odadaki annesine seslenmek istedi. Tüm gücüyle haykırmasına rağmen sesi çıkmıyordu. Tekrar tekrar denedi ama nafileydi. Ruhu, bedeninin içinde ne kadar çırpınsa da bedeninde en ufak bir hareket yoktu. Tam duvarlar üzerine yıkılacakken, bir elin onu sarstığını hissetti.

“Uyan oğlum, kabus mu görüyorsun?”

Annesinin sarsmasıyla sonunda uyanabilmişti Ali. Sırılsıklam, ter içinde kalmıştı. Hareket edebildiğini görünce yatağın içinden zıplayarak çıktı. Odanın sağına-soluna hızlı hızlı yürümeye, annesine dokunmaya başladı.

“Anneeee! Beni duyuyorsun değil mi?” dedi yüksek sesle…

“Evet oğlum duyuyorum. Tövbe tövbeeee.” 

“Oh! Çok şükür, ben de kendimi duyuyorum. Çok korktum anne! Ne sesim çıkıyordu, ne de kıpırdayabiliyordum. Deprem olmuş, her şey üzerime yıkılıyordu. Oh! Çok şükür, çok şükür…”

“Ah oğlum, yatmadan önce öyle abur cubur yeme dedim kaç kere. Sonra böyle afakanlar basıyor işte. Hadi yat uyu.” diyerek annesi odadan çıktı. 

Annesi gittikten sonra, Ali başucunda duran suyundan yudumladı. Neydi şimdi bu rüya? Ne kadar çaresiz, ne kadar yalnızdı… Elinde tuttuğu bardağa baktı. Parmaklarıyla bardağı tekrar kavradı. Ağzına götürdü, içindeki suyu nasıl yudumladığını düşündü. 

•  Çene kaslarım, dudaklarım, dilim nasıl bir ustalıkla içine alıyor bu suyu? 

•  Nasıl bu kadar rahat yutkunabiliyorum? 

•  Bu su, nasıl oluyor da nefes borusundan değil de yemek borusundan geçiyor. 

•  İçimden geçen su, tek tek her organda nasıl işleniyor, nasıl kana karışıyor, nasıl şifaya dönüşüyor? 

•  Peki, bütün bu olup bitenden benim nasıl haberim olmuyor? 

•  Kendi vücudum olmasına rağmen, içeride olup biten onca şeye nasıl müdahale edemiyorum?

Tüm bunları düşünürken, yatağın kenarına yığılıp kaldığını fark etti. 

Ali, Tıp Fakültesi 1. sınıf öğrencisiydi. Bu yıl, Anatomi, Fizyoloji, Biyoloji dersleri alıyordu. Şu an ki şaşkınlığı ile gözlerini ovuştururken, bir yandan da derslerde öğrendiklerini düşünmeye başladı. 

Kirpikler mesela… Eğer kirpikler olmasaydı, gözler havada uçuşan toza, bakterilere ve tüm zararlı maddelere maruz kalarak çok kısa sürede hastalanabilir. Ayrıca kirpikler, göze gelen havanın etkisini düşürerek, gözde buharlaşma oluşumunu da engeller.

Gözleri doğrudan gelen güneş ışınlarından korumaya yarayan kirpikler, bir şemsiye, görünmeyen bir gözlük görevi üstlenir. Işığı kırdığı için gözün görme marifetini artırır. Yani görme eylemi sadece göze has değildir. Onu çevreleyen kirpiklerin de büyük katkısı vardır. 

Deneyimsel Tasarım Öğretisi der ki; “Bir şeyin hareketi ne kadar fazlaysa, zehir tutma miktarı o kadar azalır.” Gözler de sürekli kırpma hareketiyle, içindeki zararlı maddeleri dışarı atar. Bu hareket esnasında, o zararlı maddelere yapışıp dışarı atmak yine kirpiklerin görevidir. 

Ali, küçücük, yelpaze görünümlü kirpiklerin, aslında ne kadar çok iş yaptığını düşününce her şeyi ne kadar basite aldığını fark etti. Basite aldığı, bihaber olduğu daha neler neler vardı…

Burun kıllarını düşündü sonra. Burun kıllarının görevi vücuttaki birçok kıldan farklıdır. Bu kıllar, dokunmaya, basınca ve ısıya duyarlı birçok sensöre sahiptir. Bu sensörler sayesinde, burundan girip ciğerlere kadar giden havanın ısısının ayarlanması, zararlı kimyasallar, ağır metaller, toz, polen gibi hastalıklara neden olan maddelerin, solunum yoluyla vücuda alınmasını engeller. Bu sayede burun tıkanıklığı ve astım hastalığı riski de düşmüş olur. 

Çok estetik görünmese de, sadece bir burun kılının, insanın en büyük ihtiyacı olan nefes alışverişini yönetmesi ne kadar ilginç. Ve insan, burnunun içindeki kılı hissetmezken bile, aldığı nefesin kalitesini ona borçlu…

Gece karanlığında, yatağının köşesinde oturan Ali, çok küçük şeylerin çok büyük şeyler yapabildiğini düşündükçe zihnindeki karanlığın aydınlandığını hissetti. Her şey nasıl da zıddıyla birlikteydi. 

Güldeki dikeni düşündü. Gül, kadifemsi, yumuşacık dokusu olan bir çiçek. Ama dikenlerinden dolayı dokunması, tutması çok zor. Bu kadar yumuşak, naif bir çiçekte neden diken olmalıydı ki? 

Güllerin sahip olduğu tatlı koku, onları yiyebilecek otobur hayvanları kendisine çeker. Dikenleri sayesinde, güller bu hayvanlardan korunmuş olur. Aynı zamanda güller, çok dal veren, etrafa yayılmaya meyilli bitkilerdir. Dikenleri sayesinde ağaçlara, tellere, duvarlara dayanarak yol alırlar. Bu yayılma özelliği, birçok bitki için hayati bir önem taşır. Mesela, aldıkları ışık yeterli olmadığında, dikenleriyle bir yerlere tutunarak, ışığın daha fazla olduğu yerlere ulaşırlar. 

Bu kadar bilginin içinde, ne kadar cahil kaldığını düşündü Ali. Tıp okuyordu ama, her şeyi “sistemin zaten olması gereken bir parçası” olarak görüp, yaşama bir fabrika olarak baktığını fark etti. Sonra daha fazla düşündü; 

Ya olmasaydı?

Gözdeki kirpik,

Yemek yerken hareket eden çene,

Yanma hissindeki geri çekilme refleksi,

Mutlu olduğunu gösteren mimik,

Söylenecek iki çift söz,

Atılacak iki adım…

Ya olmasaydı?

Güldeki diken,

Daldaki elma,

Yerin altındaki havuç,

1’e 7 veren buğday tanesi,

Portakalın içine paket paket yerleştirilmiş tatlı su torbaları…

Ya olmasaydı?

Çilli tavuğun yumurtası,

Sarı kızın eti, sütü, gübresi,

Denizdeki balık,

Kıvırcık koyunun yünü…

“Ya olmasaydı?” diye başlayacak olan sayısız onca şey…

İnsan, sahip olduğunu zannettiği şeylere karşı çok duyarsız kalabiliyor. Arka planda işlerin nasıl yürüdüğünü pek de düşünesi gelmiyor. Oysa tüm imkanları ve elbette imkansızlıkları sadece emaneti. Bulunduğu sahnede sunumunu yapması için, bir süreliğine ona verilmiş emaneti…

Yokluğunu görmeden, varlığı anlaşılmayacak, küçük bilinen ama çok büyük işler yapan mucizelerle dolu bir dünyada, bir bedende yaşıyoruz. 

“Keşke şu şöyle olsaydı” diye iç çekilen sınırlı şeyler yerine, 

“Peki, ya olmasaydı?” diyeceğimiz, sayılamayacak kadar çok sınırsız imkanları düşünmeye ne dersiniz?

1.

2. 

3.

.

.

.

***

Deneyimsel Tasarım Öğretisi, geçmiş deneyimlerden yola çıkarak, geleceğimizi tasarlamaya yönelik stratejiler üreten bir bilgi topluluğudur. 

İnsanın daha mutlu, daha başarılı, daha iyi ilişkilerinin olması için yöntemler sunar.

"Kim Kimdir", "İlişkilerde Ustalık" ve "Başarı Psikolojisi" Programları ile bu amaca katkı sağlar.

Deneyimsel Tasarım Öğretisinde anlatılan tüm bilgiler, gerçek bilgiler olup, tüm zamanlar, tüm konular ve tüm insanlar için geçerlidir.

***